K.wicksell tarafından tanımlanmıştır.Üretim ve tüketim sonucu ortaya çıkar.Kaynak dağılımında etkinliğin bozulmasına yol açar, pazarlanamaz ve fiyatandırılamazlar . Çünkü neden oldukları fayda veya zarar piyasa dışıdır.
***İkame mallarda negatif dışşallık , tamamlayıcı mallarda pozitif dışşallık vardır.Bağımsız mallarda dışşallık yoktur.
**Pozitif dışşallık sübvanse(teşfik, vergi indirimi gibi ..) edilirken ,negatif dışşallıklar vergilendirilebilmektedir.
**Olumsuz dışşallıkta fazla üretim ortaya çıkarken , olumlu dışşalıkta eksik üretim ortaya çıkar ( çok karıştırılır dikkat!!!)
Tüketiciden tüketiciye, tüketicidem üreticiye , üreticiden üreticiye vs gider..
mantığı şudur .
Örneğin bir tarlanız var ve ilersindede bi fabrika var.Fabirka atıklarıda sizin tarlanıza zarar veriyorsa üreticiden üreticiye negatif dışşallık ortaya çıkmış olur.
Diğer bir örnekte ise arı yetiştiriyorsunuz ileride bir tarla olması hem tarla sahibinin hemde arıların sahibinin işine gelir ..
Kişilerin üretici mi tüketici mi olduğunu yazın önce sorularda şaşırtmacalar yapılabiliyor!!!
Peki bu dışşallıkla nasıl mücadele edilir.Negatşf dışsallık olması durumunda PİGOU VERGİSİ..
Pozitif dışsallıklar sübvansiyonlar kullanılır..
Coase teoremi
R.H.Coase göre dışsallıklarda devlet müdahale etmesin taraflar bir araya gelip anlaşsınlar mantığı vardır..Karşılıklı anlaşma vardır..
Asimetrik bilgi
Mal veya hizmeti alan ile satıcı arasındaki tek yanlı bilgidir.Akerlof tarafından incelenmiştir.Burada satıcının malı hakında bilgisi var ama alan kişiye kötü yanlarını söylemek istemiyor biraz üçkağıt vardır ..ör:ikinci el piyasaları
Asimetrik bilginin yol açtığı sorunlar.
Ahlaki tehlike:develüasyondan önce merkez bankası başkanının yakınlarına haber vermesi
Ters seçim:yanıltıcı reklamlar , kötü mal almak
Asil vekil:seçtiğiniz temsilcinin sizin izniniz olmadan işler yapması
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder