iktisat'ın temel kavramları DERS 2

Grafiklerimiz ve grafik yorumlamalarımız bu dersle birlikte yani iktisata başlıyoruz artık....


ÜRETİM İMKANLARI EĞRİSİ(DÖNÜŞÜM  EĞRİSİ)

Mevcut üretim faktörleri ve üretim teknolojisi sabitken belli bir dönemde ekonominin maksimum üretebileceği mal bileşenlerini gösterir.

Üretim İmkanları Eğrisi

Üretim imkanları eğrisi üzerinde A,B,C,D ve E noktalarında ekonomi maksimum düzeyde üretim yapmaktadır yanı üretim faktörlerının tamamını kullanmaktadır..
  Bundan daha fazlasını kullanamaz , daha azıda eksik istihdama işssizliğe neden olur..Yani
F noktasında eksik istihdam vardir dolayısıyla işssiz vardır..

G noktasında ise üretim yapılamamaktadır çünkü onu karşylayacak ne teknolojimiz ne de üretim faktörlerimiz vardır..

Örneğin: B noktasında 50 ton buğday , 10 adet Bilgisayar üretildiğini varsayarsak .
10 adet pc  üretmek için bizim 10 ton buğdaydan vazgeçtiğimiz anlamına gelir.
bu olayı yorumlarsak eğer bizim buğday üretiminde daha uzman Pc de ise daha yeni olduğumuzu gösterir.. 


MARJİNAL DÖNÜŞÜM ORANI(MRT)

Bir malın birbrim daha fazla üretilmesi halinde diğer maldan vazgeçilmesi gereken miktarı gösterir.

MRT=MDO (MARJINAL DONUSUM ORANI)

A noktasından B noktasına geçildiğinde =60-50/10-0 =1
B noktasından C noktasına geçildiğinde=50-40/20-10=2

 Görüldüğü gibi aşagı dogru yanı pc üretimi arttırıdığımızda  üretim imkanları egrisi her aşamada arttığını görüyoruz .Bu duruma artan fırsat maliyeti denmektedir.

Üretim eğrisinin şeklini fırsat maliyeti belirlemektedir Fırsat maliyeti artan , azalan , sabit olmak üzere 3 tanedir. Şekilleri;
1. grafiğin anlamı malın her aşamada artması demektir(artan fırsat maliyeti)
2. malın her aşamada azalması (azalan fırsat maliyeti)
3.her iki malı da üretmeye aynı derecede uydun demektir.(sabit fırsat maliyeti)


    ÜRETİM İMKANLARI EĞRİSİNDEKİ KAYMALAR
Üretim imkanları eğrisinin dişa(sağa) doğru kayması ekonomik büyüme, içe(sola) doğru kaymasına ekonomik küçülme denir.

Bu kaymaların nedenlerı ;
Ekonomik büyüme(sağa) kayması

1. Teknolojik gelişme
2. İşgücünün artması
3. Fabrikaların artması
4. *Okuma yazma oranının artması

Ekonomik küçülme(sola) kayması

1. Teknolojik gerileme
2. İşgücünün azalması
3. Fabraikaların azalması
4. Okuma yazma oranının gerilemesi

CETERİS PARİBUS
İktisatta bir değişkeni etkileyen çok sayıda değişkenden sadece bir tanesinin değiştiği diğerlerinin sabit kabul edildiği varsayımına ceteris paribus denir.

***İktisatta gereksiz detayların ihmal edilmesine, arındırılmasına Ockham'ın usturası denmektedir..(14yy. filozofu w.ockham )

EĞİM
    İktisatin her yerinde kullanacağımız bir terimdir.İktisati anlamamız için Eğimi bilmemiz gerekiyor .Tanım olarak değişkenler arası sayısal değere denir.Fonksiyonun eğimi türev alarak, grafiğin eğimi eğim formulu uygulayarak bulunur.Tanımda pek anlaşılmıyor ama çok basittir..

FORMUL :

Daha öncede gördüğümüz Marjınal dönüşüm oranını hespalarken kullandığımız formüldür. Aslında mantığı dikey eksendeki değişim bölü yatay eksendeki değişimdir.

A noktasının eğimi : 100-50/10-5=10
B noktasının eğimi:  150-100 / 15-10=10

Grafik doğrsal olduğundan dolayı her noktada eğim eşit çıkıyor(ilerde değineceğm bu konuya). Bütün grafiklerin eğimi matematik fizik ve tabi iktisat grafiklerinin eğimleri bu formülden hesaplanır.


Bu grafikler çoğunlukla karıştılır hangisi artarak artan hangisi azalarak artandı diye.. Buna zamanla alışıyorsunuz merak etmeyin ilerde en basit şeylerin biri olacak.

Eğimi yokuş gibi düşünün dikleştikçe eğim artar en dik oldugu nokda sonsuzdur ..Eğim yatıklaştıkça da azalır ..Bu grafikte en yatık halini almış yani 0 dır.

Grafiklerdeki eğimi hesaplamayı gördük peki fonksiyon şeklinde sorular verilip bunun eğimini hesaplayın derse nasıl yapıcaz .Onuda türev alarak(ileri derecede türevler değil korkmayın görebileceğimiz n basit şekilde grafikten bile daha kolay :)


Yukarıdaki örnkde dy/dx kafanızı karıştırmasın o türev al demektir. Türevide üstü yana getir üstü bir azalt.
Peki dMC/dq  , dTC/dq  diye neden değişiyor sürekli . alttaki yanı paydadakine göre türev al demek istiyor  örnegin MC(marjinal maliyet) 'nin q 'a göre türevin al ...

dTC/dq     TC (toplam maliyet) 'nin q a göre türevini al demektir...
.
EĞİMLE BİRLİKTE TEMEL KAVRAMLAR BİTMİŞTİR.