Maliyenin temel amacı kıtlık sorununu çözmektir.Sosyal amacı ise gelir dağılımında adaleti sağlamaktir.
Kıtlık sorununu çözmek için
- Kaynak tahsisinde etkinlik
- Üretimde etkinlik
- Bölüşümde etkinlik
- Ekonomik büyüme
- Kalkınma
- Ekonomik istikrar
toplam talep = toplam arz =TAM İSTİHDAM
toplam talep > toplam arz =ENFLASYON
toplam talep <toplam arz =DEFLASYON
durgunluk(işsizlik) + enflasyon =STAGFLASYON
Ekstansif büyüme:
Emek , sermaye ,müteşebbis faktörlerine dayalı büyümedir.
İntansif büyüme:
Bilgi ,teknoloji , verimlilik artişina dayalı büyümedir.
Ekonomik büyüme:
Üretim imkanları eğrisinin sağa(dışa) kaymasıyla gerçekleşir.(okuma yazma oranın artması ,teknolojinin artması vs..)
DEVLETİN EKONOMİYE MÜDAHALE GEREKÇELERİ
1-Sosyal faydayı maksimize etmek
Bentham sosyal refah fonsiyonu
Toplumdaki bireylerın faydalarının tek tek toplanmasından oluşur u1+u2+u3.... (u =fayda)
Bergson -Samuelson sosyal refah fonksiyonu
Sosyal refah bireylerin tercih sırasıyla bulunabilir.(*öncelik sırası)
Rawls sosyal refah fonksiyonu
En kötü durumdaki bireyin refahını arttırıyorsa bu politika uygundur..(en alt tabakaya yardım).
2-Kamusal malları yeterli düzeyde sunmak
Tam kamusal mal ve yarı kamusal mal olarak 2'e ayrılır.
Tam kamusal mal
**Faydası bölünemez tüketimi engellenemez mallardır.
İlk kez Samuelson tanımlamıştır.
 |
| Kamusal mal tanımlamasını yapan samuelson |
ör:savunma hizmetler(polis vs.), zorunlu eğitim....
Bu konudaki önemli mevzu insanlarda kendilerinden bedel isteneceği korkusu olur ve kımse bedel vermek istemez .Örneğin birinin kapısına gidip biz size savunma hizmetini sağlıyoruz şu kadar para vermeniz gerekiyor denirse o kişi ben istemiyorum ihtiyacım yok deme lüksü var ve bunun sonucunda *bedavaılık sorunu sorunu çıkmaktadir.(sorularda çoksa çıkar).
Yarı kamusal mallar
***Bireye olan faydası özel mal gibi topluma olan faydası kamusal mal gibi olan mallardır.(sorularda sıkça karıştırılır kamusal malla ).
Yarı kamusal mal ve hizmetler devlet taradından verilebildiği gibi özel kesimcede üretilebilir..
ör:parklar,köprüler, otoyollar,dinlenme tesisleri
**Yarı kamusal mal ve hizmetlerin aşırı kullanılması sonucunda sıkışıklık maliyetine neden olur
(sorularda sıkça çıkar)
3-Erdemli mal ve hizmetler
İlk kez Musgrave tarafından tanımlanmıştır.Sunulma nedeni sosyal devlet olma ilkesidir.
ör:ücretsiz sağlık ,burslar düşük gelirlilere konut. vs...
Erdemsiz mallar ise sigara vs...
Erdemli -erdemsiz mallarda devlet müdahalesi olmazsa bir kısım mala karşı TERCİH ÇARPIKLIĞI ortaya çıkabilir!!!
4-Klüp mal ve hizmetler
J.Buckhanan tarafından tanımlanmıştır.Sadece belirli bir grubun üyesi olanların faydalanabildiği mal ve hizmetlerdir.(SGK, tenis , golf klüpleri gibi ..)
5-Uluslararası mallar
Küresel kamusal mallardır.Tüketimleri engellenemez bu malları..Ör:Unesco faaliyetleri ,salgın hastalıklara karşı Aşılar)
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder